Τέχνη και Ψυχοθεραπεία με όργανο τη φωνή
Τέχνη και Ψυχοθεραπεία με όργανο τη φωνή
Σκέψεις μετά από έναν Φωνητικό Κύκλο γυναικών με την Αγγελική Τουμπανάκη
« Βιώνοντας 3 μέρες Φωνητικού Κύκλου με την Αγγελική Τουμπανάκη και μια ομάδα γυναικών, αισθάνομαι πώς οι νευρώνες του εγκεφάλου μου, τα νεύρα του σώματός μου και οι εσωτερικές απολήξεις όλων αυτών στο συναίσθημα και στην αντίληψη του εαυτού μου και των άλλων μού έδωσαν μια πολύπλευρη και πολυδιάστατη γνώση εκεί από τα βάθη του πυρήνα μου…
Μια γνώση που ήδη υπάρχει μέσα σε όλες μας, αλλά δεν το γνωρίζουμε ίσως… Μια γνώση που μπορεί να αναδυθεί πολύ πιο εύκολα, καθώς ταξιδεύει μέσα από τον αρχέγονο τρόπο (μπορεί και τόπο;) της φωνής, με ό,τι αυτή εμπεριέχει.
Περιέχει ήχο και σιωπή;
Παύση και συναίσθημα;
Δύναμη και ορμή;
Κάλεσμα και σύνδεση;
Ησυχία και όριο;
Προσευχή και επίκληση;
Περιέχει σώμα και ψυχή.
Κενό και μετεωρισμό;
Μαζί και μόνη;
Μόνη και μαζί;
Κίνηση και παλμό;
Ρίγος και ρυθμό;
Φλόγα και σκοπό;
Μέτρο και άπειρο;
Μέτρο και όριο;
Μήνυμα και επιθυμία;
Παρουσία και απουσία;
Τραύμα και λυγμό;
Χάος και ροή;
Απώλεια και έκσταση;
Θρόισμα και κραυγή;
Τίποτα από όλα αυτά και όλα αυτά μαζί…..
Η φωνή που εκφράζεται και η φωνή που βιώνεται. Η φωνή που υψώνεται και η φωνή που φιμώνεται.
Μα η φωνή είναι πάντα εκεί. Και κυρίως όταν πνίγεται. Είτε την ακούμε είτε όχι. Αυτή κάνει τη δουλειά της είτε βουβά είτε υπόκωφα, όπως η σταγόνα που τρώει το βράχο ή που οδηγεί τη θάλασσα από τα βάθη πάνω και πέρα ξανά και ξανά….
Και εκεί στον κύκλο, η δύναμη της φωνής που πιέστηκε ή που ξεχείλισε…που ελευθερώθηκε ή που ένιωσε πως ακόμη δεν έχει βρει την έξοδο και τη ροή της, μα είναι παρούσα, ζωντανή και αρχέγονη. Η δύναμη της φωνής των γυναικών…. Ή της σιωπής των γυναικών, που την ακούμε καλά, εκεί στον κύκλο που η φωνή βγαίνει ή χάνεται… Κι όταν βγαίνει από μία είναι σαν να βγαίνει από όλες. Και για αυτήν που προσπαθεί να απλωθεί μέσα της. Να απλωθεί στο χώρο. Να απλωθεί στο σώμα της. Σε ένα σώμα που μπορεί να νιώθει έρημο κάποιες φορές, ακατοίκητο και άγνωστο. Κι όταν βγαίνει η φωνή από μία είναι σαν αν βγαίνει για όλες. Και για αυτήν που φοβάται ακόμη ή που νομίζει ότι φοβάται ακόμη.
Η φωνή που βγαίνει σαν χάδι.
Η φωνή που βγαίνει σαν να τρυπά τη γη πέρα ως πέρα και γίνεσαι ένα με αυτήν.
Το σώμα, ο χτύπος, τα χέρια, τα πόδια, ο χώρος, η διπλανή, η απέναντι, τα μάτια, το βλέμμα…η ανάγκη για συντονισμό, για συνύπαρξη.
Εκεί…Εδώ…Είμαστε σαστισμένες και αναψοκοκκινισμένες, μα και τόσο υποψιασμένες μπροστά στην αρχέγονη, εναγώνια προσπάθεια για ισορροπία. Μπροστά στην αιώνια πάλη:
Εσύ ή εγώ;
Εσύ και εγώ;
Και πώς μπορεί να είμαστε μαζί και να μη με χάσω;
Να είμαι εγώ και να μη σε χάσω;
Πώς μπορώ να υπάρξω ελεύθερη μαζί σου;
Ασφάλεια και αυτονομία.
Ανήκειν και ελευθερία.
Η αιώνια προδοσία.
Η αιώνια προστασία.
Θέλω να είμαι Εγώ αλλά να είσαι και Εσύ.
Θέλω να είμαι Εγώ αλλά θέλω να είμαστε εδώ Μαζί.
Σαν μια αόρατη κλωστή οδηγεί η Φωνή μέσα και δίπλα.
Κέντρο και ακτίνες.
Το αόρατο νήμα που με συνδέει με τα σπλάχνα μου, με το κέντρο της ύπαρξής μου, που ξεκινάει από τις πατούσες ως τα μαλλιά μου και ανεβαίνει εσωτερικά σε μήκος και πλάτος μέσα από όλους τους νευρώνες του σώματος και της ψυχής μου…
Κάτι αρχέγονο πρωτογενές άγριο τρυφερό και αναλλοίωτο στο χρόνο.
Γείωση και απογείωση.
Ρίζες και φύλλα.
Χώμα και καρποί.
Αέρας και νερό.
Και φωτιά των γυναικών.
Φωνή Φωτιά των γυναικών.
Μια ιερή κραυγή, ένα ιερό μυστικό.
Των άγριων γυναικών.
Των γυναικών ιθαγενών και αυτόχθονων.
Προσφυγισσών.
Εξόριστων.
Του κόσμου ετούτου.
Από την αρχή του κόσμου ετούτου.
Όλων των γυναικών.
Σε κύκλο.
Ανήκω.
Ελεύθερη».
Ακολουθώντας το ρυθμό αυτού του βιώματος δε θα μπορούσα να μην γράψω ποιητικά για αυτό….Θα ένιωθα ότι το προδίδω. Ως ψυχοθεραπεύτρια όμως δεν μπορώ να μην αναφερθώ και επιστημονικά στη θεραπευτική δράση της τέχνης πάνω στο σώμα, στο πνεύμα και στην ψυχή μας.
Η τέχνη, και εδώ συγκεκριμένα η φωνή με τον τρόπο που ‘χρησιμοποιείται’ στο Φωνητικό Κύκλο, εισχωρεί εκεί που δεν μπορεί να φτάσει πάντα ο λόγος. Ξεπερνά το δομημένο και οριοθετημένο τόπο των λέξεων και μέσω των αισθήσεων, των συμβολισμών και των βαθύτερων και ασυνείδητων ενστίκτων φτάνει στον πυρήνα. Και η φωνή, αυτό το σύμπαν οργάνων και συναισθημάτων, βγαίνει από τα έγκατα της ύπαρξής μας. Το πρώτο μας κλάμα.
Συνάμα, ο κύκλος ως σχήμα, ως έννοια, ως σύνδεση, ως ομάδα, από μόνος του έχει πάλι θεραπευτική χροιά, γιατί θυμίζει αγκαλιά. Ασφάλεια. Ισότητα. Κράτημα. Χώρος. Διεκδίκηση. Ορατότητα.
Μαζί η κίνηση, το σώμα, η αρμονία, το άγγιγμα, το όριο…όλα δίνουν μηνύματα για το ποιος είσαι. Ποια είναι η θέση σου στον κόσμο μέσα σου. Στον κόσμο γύρω.
Όταν όλα αυτά συμβαίνουν σε μια ομάδα αμιγώς γυναικεία, εδώ υπάρχει και η διάσταση του φύλου. Του κοινωνικού φύλου και πως αυτό μπορεί να σπάει, όταν μέσα από τον Φωνητικό Κύκλο εμείς οι γυναίκες ερχόμαστε σε επαφή με τη γυναικεία ψυχή, την άγρια ιερή θηλυκή μας ψυχή. Πως η διαχρονικότητα της θηλυκότητάς μας συγκρούεται με τα κοινωνικά καλούπια και στερεότυπα και θέλει να τα γκρεμίσει. Να βγει η φωνή καθάρια.
Φωνή, κύκλος, σώμα, κίνηση, ομάδα, παιχνίδι, έκφραση, παρουσία, σύνδεση, δημιουργία.
Θεραπεία.
Ευγνωμοσύνη.
Εν αρχή ην η φωνή……